In de verbrede rue Mazel te Verdun werd, in het midden, een plein aangelegd voor het Monument "à la Victoire et aux soldats de Verdun". Dit is een monument voor de overwinning en de soldaten van Verdun,gebouwd middenin het stadscentrum ingehuldigd op 23 juni 1929. De 73 treden van de trap leiden naar een crypte waarin de registers (les livres d’or) met de namen van de militairen die houder zijn van de medaille van Verdun zijn ondergebracht. In de gratis te bezoeken crypte vinden we naast het groot bestand van de Franse en Amerikaanse strijders die vielen op de slagvelden van Verdun en degenen die gedecoreerd werden ook krantenknipsels en foto’s. De trap verbindt er ook het lage stadsgedeelte met het hoger gelegen deel. Bovenop de 30 meter hoge toren prijkt een strijder, steunend op zijn zwaard en met zijn blik naar het oosten gericht. Dit monument biedt een onmetelijk uitzicht over de oude historische stad. De crypte wordt geflankeerd door twee in Perm gegoten Russische kanonnen, die door de Duitsers waren buitgemaakt en door de Fransen werden gerecupereerd op het front. Dit gedenkteken was het project van architect Chesney en het beeld werd gebeeldhouwd door Jean Boucher.
Op 11 november 1918 kwam er officieel een eind aan de gevechten van de Eerste Wereldoorlog, maar het echte einde van de oorlog kwam er pas in 1919 met de ondertekening van de Vrede van Versailles. De internationale gemeenschap zou in het verdrag van Versailles Duitsland als de schuldige aanwijzen en ook vergaande maatregelen nemen die uiteindelijk de kiem in zich droegen voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. In 1919 kwamen de overwinnaars (Servië, Frankrijk, Rusland, België en Engeland) bij elkaar in Parijs om over de vrede te onderhandelen. De verliezers (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije) waren hier niet bij. Met ieder overwonnen land zou een apart verdrag worden getekend. Het belangrijkste was het tekenen van het verdrag door Frankrijk in de Spiegelzaal in het Paleis van Versailles. Dat was een vorm van wraak voor de vernedering van 1871, nadat Frankrijk de oorlog van 1870 had verloren riep Duitsland in 1871 het ontstaan van het Duitse Rijk uit vanuit deze zelfde spiegelzaal in Versailles.
Duitsland moest haar wapenarsenaal en andere militaire goederen inleveren, maar het mocht een klein leger van ca. 100.000 man op de been houden. Duitsland moest ook een schadevergoeding van 132 miljard Mark aan de Geallieerden betalen. Duitsland was het oneens met het verdrag en weigerde te tekenen in mei 1919, maar nadat de Geallieerden dreigden met een nieuwe oorlog tekende men toch. Deze en nog andere maatregelen zouden zorgen voor grote verbittering onder de Duitse bevolking.
Tijdens deze onderhandelingen in het paleis van de voormalige Zonnekoning Louis XIV (Lodewijk XIV) werd toen ook de Volkenbond opgericht. Alle staten moesten lid worden: de onafhankelijkheid werd gegarandeerd en de vrede in wereld moest gehandhaafd worden. De Volkenbond was een internationale organisatie die 'een einde aan alle oorlogen' moest maken. De Volkenbond mislukte grotendeels, maar de gedachte dat oorlog voorkomen kon worden door beslissingen over te hevelen van nationale regeringen naar internationale organisaties lag wel aan de basis van de Verenigde Naties en de Europese Unie.
Maar in 1918 had zich ook een griepgolf verspreid over de wereld. De griep kende in 1918 twee golven. De eerste golf kwam in het voorjaar. Daarbij ging het om een milde griep, waarbij mensen een paar dagen ziek waren en er weinig doden vielen. De tweede golf begon in de loop van augustus. Dit keer bleek de griep niet alleen zeer besmettelijk, maar ook erg dodelijk te zijn. Het bestaan hiervan werd bekend via de Spaanse media die begonnen te berichten over een griepgolf waaraan heel wat mensen stierven. Hierdoor geraakte de griep al snel bekend als de Spaanse griep.
Volgens griepspecialist Kennedy F. Shortridge kwam het virus – het Latijnse woord voor…vergif – uit China en werd het naar Europa gebracht door Chinese arbeiders die naar Frankrijk trokken om te werken voor de geallieerden. Hoewel China later meestal de bron is geweest van griepvirussen wordt de theorie van Shortridge toch betwijfeld omdat de eerste uitbraken destijds niet in China plaatsvonden. De Amerikaanse auteur John M. Barry beweerde dat de oorsprong van de griep aangetoond werd door Loring Miner, een oude plattelandsdokter uit Haskell County in de Amerikaanse staat Kansas, eind januari 1918 werd hij geconfronteerd met patiënten die griepsymptomen vertoonden. Het rare was dat deze griep het juist gemunt had op het sterkste en gezondste deel van de bevolking. Bovendien was de ziekte vaak dodelijk. Hoewel hij nog nooit een zodanige soort griepepidemie had gezien concludeerde de dokter toch dat het griep was. Hij waarschuwde de nationale gezondheidsorganisatie en in de maand april verscheen er van hem een artikel in Public Health Reports, waarin hij waarschuwde voor een ‘influenza of severe type.’ Het zou de eerste aankondiging worden van de nieuwe griep! Op 4 maart 1918 werd het eerste griepgeval geconstateerd bij een soldaat in Camp Funston, gelegen in het militaire reservaat Fort Riley (USA). Het waren hoogstwaarschijnlijk de Amerikaanse militairen die dit virus meebrachten naar Frankrijk. De burgerbevolking werd getroffen evenals de Franse, Britse en Amerikaanse legertroepen. En van hieruit verspreidde het virus zich verder over Europa. Ook de tegenstander, het Duitse leger, had te lijden maar zij spraken van de ‘Vlaamse koorts’ i.p.v. de Spaanse griep. Deze dicht opeengepakte, slecht gevoede en door oorlogsmoeheid uitgeputte manschappen vormden een gemakkelijk slachtoffer voor het virus. Het vertraagde het Duitse offensief omdat zieke krijgsmannen niet meer vervangen konden worden door mannen van het thuisfront. Een voordeel dat de geallieerden wel hadden, doordat de Amerikanen telkens nieuwe divisies naar het front stuurden. Half juli waren er één miljoen Amerikaanse manschappen in Frankrijk. In augustus kwam er een tweede golf van griep opzetten! Die explodeerde bijna tegelijkertijd in drie, ver van elkaar verwijderde, havensteden: Freetown in Sierra Leone, Brest in Frankrijk en Boston in de VS. Brest, de Franse havenstad, was zeer belangrijk voor de geallieerden want hier kwamen militairen vanuit de hele wereld aan. Van de twee miljoen Amerikaanse militairen, die tijdens de oorlog naar Frankrijk werden gestuurd, kwamen er bijna 800.000 in Brest aan. In de loop van de maand augustus brak daar de griep uit en binnen een paar weken was de hele omgeving geïnfecteerd en dat terwijl de toename van buitenlandse militairen maar bleef doorgaan.
Eind september was de epidemie in de VS zo erg dat de Amerikaanse legerleiding de oproep van 142.000 mannen afbliezen, hoewel deze manschappen dringend nodig waren aan het Europese front. De medische autoriteiten wilden ook de troepentransporten naar Frankrijk tegenhouden totdat de pandemie over was want de reis kostte te veel jonge mannen het leven. Doch president Woodrow Wilson besloot, op advies van generaal Peyton C. March, de troepentransporten toch verder te zetten. Het einde van de oorlog was immers in zicht, men mocht de inzet nu zeker niet laten verslappen.
Volgens officiële cijfers overleden er in totaal meer dan 57.000 Amerikaanse militairen aan ziekten, hoofdzakelijk griep. Alleen al in de VS stierven er 30.000 militairen tijdens hun opleiding. Het totaal door oorlogsgeweld om het leven gekomen Amerikanen bedroeg ruim 50.000. Het merendeel van de manschappen is dus niet in de loopgraven, maar in bed gestorven: de ‘germs’ (kiemen) waren blijkbaar nog dodelijker dan de ‘Germans’. Toen de troepen na de oorlog terugkeerden, verspreidde de griep zich door de feestelijke parades waarin de troepen onthaald werden. In tegenstelling tot de meeste ziekten doodde de Spaanse griep niet alleen kleine kinderen en bejaarden, maar ook personen in de leeftijd van 20 tot 40 jaar. Door de voedingstekorten was de weerstand van veel mensen immers afgezwakt. Behoudende schattingen gaan ervan uit dat deze pandemie 20 miljoen doden eiste, andere gaan uit van 100 miljoen. Wanneer men deze slachtoffers meetelt als doden ten gevolge van de Eerste Wereldoorlog, dan komen bepaalde schattingen van het totale dodental uit op 119 miljoen? Hiermee zou de Eerste Wereldoorlog dan het dodelijkste conflict geweest zijn dat de mensheid ooit kende, de Tweede Wereldoorlog inbegrepen. In hoeverre die aantallen allemaal kloppen was en blijft een vraag waarvan we het antwoord nooit zullen weten!
Tijdens de oorlog werden er ongeveer 68 miljoen militairen gemobiliseerd. Daarvan sneuvelden er ongeveer 9 a 10 miljoen. Rusland telde 2 miljoen doden, Duitsland 1,8 miljoen, Frankrijk 1,3 miljoen, het Britse rijk 1,1 miljoen en Oostenrijk-Hongarije 1 miljoen.…Deze cijfers zijn schattingen, het ene gepresenteerde cijfer is al correcter dan het andere maar de juiste aantallen zullen we ook hier nooit weten! Degenen die de oorlog wel overleefden waren vaak voor hun leven getekend en konden geen normaal leven meer leiden. Er circuleert een cijfer dat er 20 miljoen gewonden vielen in de Grote oorlog, ook dit is uiteraard een schatting. Er wordt weleens beweerd dat er toen een hele generatie verloren is gegaan! Vooral veel jonge mannen waren het slachtoffer en In veel dorpen bleven alleen maar jonge vrouwen en oude mannen over. Het aantal Belgische militaire gesneuvelden in de Eerste Wereldoorlog ligt volgens meerdere bronnen tussen de 10.000 en 40.000. Maar volgens de laatste tellingen zou 36.000 militaire doden plusminus een realistisch aantal zijn. Wat de Belgische gedode burgerslachtoffers betreft daar werd het aantal doden op 5.000 geschat, maar recent onderzoek wijst uit dat er zeker vijf maal meer burgers overleden zouden zijn, dus geen 5.000 maar wel plusminus 25.000 Belgische burgers verloren het leven door het oorlogsgeweld!
Na de wapenstilstand werd ook de kaart van Europa hertekent. Via het Verdrag van Versailles kreeg Frankrijk Elzas Lotharingen terug. Het Rijnland (Duits gebied ten westen v.d. Rijn) werd 15 jaar bezet door Geallieerde troepen. Zo had men meer macht om de bepalingen uit te voeren. Het Saargebied (Duits gebied rond rivier de Saar bij grens met Frankrijk en Luxemburg) kwam 15 jaar onder beheer v.d. Volkenbond. Duitsland moest gebied afstaan aan België en Polen en meewerken aan een referendum in Sleeswijk-Holstein, dat handelde over de vraag of dit gebied bij Duitsland of Denemarken wilde aansluiten. Duitse koloniën werden verdeeld onder geallieerde landen die deze namens de Volkenbond zouden beheren. Ook het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk werd opgeheven en het gebied werd verdeeld.
In veel landen vonden er enorme veranderingen plaats, die maakten meestal óf een revolutie mee óf hervormden langs democratische weg. De oorlogvoerende landen waren niet alleen psychisch maar ook economisch aangetast. Frankrijk en Groot-Brittannië stonden zwaar in de schuld bij de Verenigde Staten, de nieuwe supermacht. Duitsland zat in een economische crisis en kampte met een ongekende inflatie, onder andere doordat het torenhoge herstelbetalingen moest opbrengen. Andere gevolgen waren de opkomst van totalitaire regimes als het fascisme en het communisme, die ontstonden uit de onvrede bij de arbeidersklasse. Tevens was er de veranderde verhouding tussen de staat en de burger. De staat werd voor de burger belangrijker en er werd gestreefd naar een etnische eenheidsstaat. Doordat vrouwen in de oorlog veelal het werk deden van mannen veranderde de positie van de vrouw sterk. Zij namen na de oorlog veel meer deel aan het productieproces.
In de jaren die volgden zouden er net zoals in Verdun, her en der, langs het oude front veel overwinningsmonumenten opgericht worden, maar als men kijkt naar het grote aantal slachtoffers, en de enorme materiele kosten die de oorlog met zich meebracht, dan zou men geneigd zijn te denken dat er in Eerste Wereldoorlog eigenlijk alleen verliezers waren…
