Wat doet dat hier, een grenssteen van de Voie Sacré in Oudenaarde?? Dat is de vraag dat iedereen, toch al diegenen die een beetje gezonde parate kennis bezitten betreffende Wereld Oorlog I, zich hier meer dan terecht stellen! Ja, we hebben het hier wel degelijk over 'une borne'de la Voie Sacré. Geen probleem ware het niet dat die Voie Sacré op enkele honderden kilometers van Oudenaarde, aan het vroegere Franse front van Verdun, ligt.
Die heilige weg was een Franse aanvoerroute en liep van Bar-le-Duc naar Verdun. Die weg vervulde in 1916 tijdens de strijd om Verdun een significante rol het was er immers de belangrijkste aanvoerlijn voor het Franse leger. Het front bij Verdun was in een saillant, een uitstulping in een frontlijn, komen te liggen en was dus aan drie kanten ingesloten door Duitse troepen. Men besloot om de weg volledig onder militaire controle te nemen en was nog uitsluitend toegankelijk voor gemotoriseerde voertuigen. Elk voertuig met pech dat niet op sleep kon worden genomen moest in de greppel worden geduwd. Het vertrekpunt van deze weg, die zich uitstrekte over 75 kilometer, liep tot aan het kruispunt van Moulin Brûlé ( gelegen vlak bij de stad Verdun).
De Franse commandant Girard, van opleiding een waterstaat- en wegenbouwkundig ingenieur, liet steengroeven aanleggen langsheen de weg. 1.200 territoriale manschappen gooiden ( en dit rechtstreeks en dagelijks ) stenen en puin onder de wielen die werd aangevoerd vanuit die steengroeven in de buurt. Daarmee werden de gaten in het wegdek voortdurend opgevuld en deden de voertuigen, die met een snelheid van 15 tot 20 km/ uur reden, zelf dienst als pletwalsen. Tijdens de Slag bij Verdun, zouden om en nabij 9.000 voertuigen (waarvan er 6.000 onafgebroken over deze weg reden) 90.000 mensen en 50.0000 ton materiaal vervoeren. Er werd een totale afstand afgelegd van één miljoen kilometer. Zeven automobieleenheden waren op deze manier actief geweest. Als we daar nog de interne middelen van het leger aan toevoegen, hospitaalvoertuigen enz. dan gaat het over een totaal van 8000 voertuigen, of één elke 14 seconden, die elkaar hebben opgevolgd van Bar-le-Duc naar Verdun. Bij de Slag om Verdun waren er meer dan 2.000.000 Franse militairen,er werd meer dan 1.000.000 ton munitie (soms wordt zelfs 2.000.000 ton genoemd) naar het front vervoerd. Dit terwijl de territoriale 'poilus' onvermoeibaar, de ene dag na de andere, 700.000 ton kalksteen onder de wielen gooiden van deze eindeloze ketting die hier dag en nacht passeerde. Aanvankelijk moesten de chauffeurs het 18 uur per dag uithouden aan het stuur. Soms bleven ze meer dan 10 dagen op hun post en dat met slechts enkele uren slaap achter in hun vrachtwagen.
De weg bestaat nog steeds en wordt gemarkeerd met herinneringsgrensstenen, zoals één op de bovenstaande foto, om de kilometer staat er zo'n klein monumentje die de kilometers aanduid van deze voor de Fransen 'Heilige Weg'. Velen van deze herdenkingspaaltjes zijn ondertussen 'verdwenen'.Tijdens de oorlog sprak men nog niet van de Voie Sacré, die werd simpelweg 'la route' genoemd. Ze kreeg haar legendarische naam na de oorlog en dat door toedoen van de Franse romanschrijver Maurice Barrès (1862 -1923). De naam is een verwijzing naar 'via sacra', de antieke benaming van de weg waarlangs de offerdieren in de oudheid naar het altaar werden gebracht.
Dat is inderdaad een interessant verhaal, maar het verklaart nog altijd niet waarom zo'n 'borne de la Voie Sacré' hier in Oudenaarde staat! In februari 2006 werd er in de Franse stad Arras ook zo'n grenspaal geplaatst en ingehuldigd. Arras ligt eveneens ver van Verdun en dit monumentje staat daar ook niet op zijn correcte plaats. Voor de Fransen groeide de slag van Verdun echter uit tot het symbool van de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog proclameerden de oude Poilus, zij die Verdun overlevenden, met trots maar zeker ook met een inwendige pijn: “J'ai été à Verdun!” (ik was in Verdun). Na die uitspraak viel er meestal een respectvolle stilte, de mensen rond die oud-strijders wisten maar al te goed dat die oude poilus daar in Verdun echt door de hel waren gegaan!
Terug naar Oudenaarde, een duidelijke verklaring waarom die gedenkpaal hier staat is er eigenlijk niet, er zijn wel een aantal uiteenlopende speculaties, de een al meer aanneembaar dan de andere. Een van die theorieën verwijst naar het eindoffensief van 1918 toen streden er in Oudenaarde en haar regio inderdaad Franse troepen, heeft het daar iets mee te maken?
